Page 18 - สวทช. คิดค้นชุมขนเข้มแข็ง

ทุ่งนาแห่ง “ความหวั ง”
การเข้ามาส่ งเสริมการปลูกข้ าวสาลี ไม่เพียงนำ �
พั นธุ์ ข้าวและปุ๋ ยมาให้ อย่ างที่ ชาวบ้ านเคยได้ เหมื อน
ที่ผ่านมา สิ่งสำ�คัญคือ พวกเขานำ � “องค์ความรู้” มาให้
ชาวบ้าน “ร่วมเรียนรู้” ด้วย
ดร.ปัทมา เล่าว่ า ในปีแรกเข้าไปส่งเสริมเรื่องการตลาด
ก่อนเพื่อให้ผลผลิตที่ปลูกขายได้ เมื่อมีตลาดรับซื้อที่แน่นอน
จึงเริ่มหันมาถ่ ายทอดความรู้ โดยตั้งต้นจากปั ญหาแรกที่พบ
คือ การเก็บเมล็ดพันธุ์ ด้วยการถ่ายทอดเทคโนโลยีหลังการ
เก็บเกี่ ยว ตั้งแต่การเก็บ นวด ทำ�ความสะอาด และการตาก
เมล็ดพันธุ์ให้แห้ง หรือมีความชื้นไม่เกินร้อยละ 12 ซึ่ งแน่นอน
ว่าเกษตรกรไม่ มี เครื่องมือวั ดความชื้ นหรอก เราสอนวิธี
บ้านๆ เลย เอาข้ าวมากัดให้ดูว่ าถ้าเมล็ดมีลักษณะแบบนี้
เมื่อนำ�ไปวัดในเครื่องวัดความชื ้น มีความชื้นเท่าใด
วิธีการเก็บเมล็ดพันธุ์ เราแนะนำ �ว่าควรเก็ บให้มิดชิด
ไม่ควรใส่กระสอบ แต่ให้ใช้ถังพลาสติก เมล็ ดพันธุ์ไม่ ควรวาง
บนพื้น ต้องมีแคร่ ยกระดับให้ระบายความร้อนได้ เพราะ
เมล็ ดพันธุ์มีการหายใจให้ ความร้อน สิ่งเหล่านี้ เป็นความรู้
ทางวิ ทยาศาสตร์ ฟังแล้ วเข้ าใจยาก แต่เวลาสอนค่อยๆ
อธิ บาย ฝึกให้ทดลอง ปฏิบัติ จนเกิดความเข้ าใจ จากนั้น
ค่อยๆ เสริ มความรู้ในเรื่องเทคโนโลยีการเพิ่ มผลผลิ ต การใช้
เมล็ ดพันธุ์ เพื่อลดต้นทุน เทคโนโลยีการคั ดพันธุ์ การเก็บ
รั กษาสายพันธุ์ รวมถึ งการทำ�เมล็ดพั นธุ์ไว้ใช้ด้ วยตนเอง
ทั้ งหมดมุ่งเน้นการเรี ยนรู้อย่างมี ส่วนร่วมและผลั กดันให้
ชาวบ้ านเป็น “นักวิ จัยชุมชน”
“อาจารย์ ปั ทมาสอนหลายอย่ าง เลยนะ เช่ น
การหว่านข้ าว เดิ มเราหว่านแน่ นๆ ไว้ก่ อนตามประสา
ชาวบ้าน อยากให้มีผลผลิตเยอะๆ (หัวเราะ) แต่อาจารย์
ปัทมาบอกให้ลองใหม่ ให้ปลูกเปรียบเทียบกั น แปลงหนึ่ง
หว่านแน่ น อีกแปลงหว่านบางแล้วให้สั งเกต เก็บผลผลิต
มาชั่ง นับเองเลย” สำ�ราญเล่า
“ต้องให้เขาเรียนรู้ด้วยตัวเองว่า ถ้าเขาหว่านในจำ�นวน
เมล็ดพันธุ์มากๆ กับจำ �นวนเมล็ดพันธุ์ที่เหมาะสม ผลผลิตที่
ได้เป็ นอย่ างไร ยิ่งหว่านเยอะยิ่ งดี จริงอย่ างที่ คิดหรือไม่
เขาต้องทดลองและเก็บตั วเลขเอง” ดร.ปัทมากล่าวเสริม
“พอลองทำ�เห็นความแตกต่างเลยนะ” สำ�ราญเอ่ยขึ้น
และเล่าต่อว่า แปลงที่หว่ านเมล็ดข้าวสาลีในปริมาณมาก
ผ่านไป 7 วัน 10 วัน ดูเขียวครึ้มแน่นขนัด ต่างจากแปลง
ที่หว่านบางซึ่งมองเห็นต้นข้าวสาลีขึ้นห่างกันจนเห็นช่องว่ าง
แต่พอถึงระยะแตกกอ แปลงที่หว่านแน่นกลับแตกกอได้น้อย
กว่าแปลงที่หว่านบางมาก รู้สึกแปลกใจมากตอนนั้ น
“การใช้ เมล็ ดพันธุ์ ที่ เยอะใช่ว่ าจะได้ผลผลิ ตเยอะ
เสมอไป เราจึงฝึกให้ เขาเห็นด้วยตั วเอง จากนั้นฝึกให้เขา
ค่อยๆ ลดเมล็ดพันธุ์ จาก 25 กิโลกรัมต่อไร่ มาเป็น 20 และ
เหลือเพียง 15 กิ โลกรัมต่อไร่ ต้นทุนเมล็ดพันธุ์ที่ลดลงต่อไร่
คือ 10 กิโลกรัม ถ้าเมล็ดพันธุ์กิโลกรัมละ 25 บาท ต้นทุนก็
ลดไปแล้ว 250 บาทต่อไร่ เมล็ดพันธุ์ที่เหลือยังนำ�มาขาย
ได้ เงินเพิ่มขึ้ น สิ่งนี้คื อตัวอย่างหนึ่ งของเทคโนโลยีการใช้
เมล็ดพันธุ์ ” ดร.ปัทมาอธิบาย
18